Woordmerk Ruimtelijk erfgoed

Gedetailleerde verwachting Binnenstad

De gedetailleerde verwachting binnenstad toont een uitgebreide onderbouwing voor de verwachting van de binnenstad.

De kaarten (pdf) laten zien hoe de binnenstad er op verschillende momenten in de ontwikkeling van de prehistorie tot heden uit zag. De kaartbeelden tonen de ontwikkeling 6 fasen.

Prehistorie en vroege nederzetting

De 1e kaart toont de locatie van de stad voordat sprake was van een stad.  Ook in de prehistorie werden de hoge delen van het landschap gebruikt. Eerst door jagers en verzamelaars, maar later ook door boeren. Een volgend kaartbeeld toont Deventer rond de periode van haar ontstaan. Van een echte stad is nog geen sprake. De nederzetting bestaat naast de kerk uit verspreide huizen en een aantal grafvelden.

Houten stad

Rond 850 werd de stad verkaveld en kwamen een aantal hoofassen tot stand die tot vandaag het stratenpatroon van Deventer bepalen. De huizen lagen niet meer verspreid maar langs deze assen. Achter de huizen waren grote kavels die voor allerlei ambachten in gebruik waren. Ook voor boeren bleef in het achterland van de nederzetting ruimte. Een ander nieuw element in deze periode is de aarden wal rond de nederzetting. De volgende kaart toont de periode 900 tot 1200. In deze periode werden tussen de bestaande straten nieuwe straten toegevoegd waardoor achtererven kleiner werden. De wal rond de nederzetting werd verbreed en verhoogd. In de 12e eeuw werden waarschijnlijk zelfs tufstenen torens en/of muren toegevoegd. 

Bloeiende Hanzestad

De 5e kaart toont Deventer in de grootste bloeiperiode tussen 1200 en 1578. De houten huizen werden vervangen door huizen van steen. Er verrezen kloosters en gasthuizen en het bergkwartier met de nieuwe Bergkerk werd bij de stad getrokken. Rond de stad werd in fasen een dubbele stadsmuur, voorzien van imposante torens en poorten, aangelegd. Buiten de muren liggen ambachtelijke complexen zoals watermolens windmolens en een blekerij. Men blijft de stadsmuur moderniseren. In de 15e eeuw wordt de Noordenbergtoren toegevoegd. In de 16e eeuw verrijzen het Bolwerk de Keizer voor de Brinkpoort en het bastion Graaf van Buren aan de IJssel.

Vestingstad

Op de laatste kaart valt vooral de omvangrijke vesting op. De Opstand had voor Deventer grote gevolgen, de handel zakte in en twee belegeringen zorgden voor veel schade. Deventer werd van een trotse middeleeuwse handelsstad een provincie en vestingstad. De groei stagneerde en kon tot de 19e eeuw binnen de middeleeuwse stadsmuren worden opgevangen. De reformatie zorgde ervoor dat het kerkelijk bezit in handen van de stad kwam. Veel kloosters werden voortaan op een andere manier ingezet. Op de plek van de bisschopshof verrees zelfs een nieuw woonwijkje.

Kaarten

De kaarten Deventer binnenstad zijn beschikbaar als pdf en via ARCGIS. In de pdf Beleidskaart Deventer binnenstad (pdf) is alleen een legenda op hoofdlijnen raadpleegbaar. Via ARCGIS zijn per eenheid ook de achterliggende gegevens op te roepen. Er is onder andere een literatuurverwijzing opgenomen naar de meest relevante archeologische of historische bron over het betreffende element.