Bouwhistorie van de Bergkerk
De St. Nicolaaskerk of Bergkerk is een beeldbepalend gebouw in de skyline van Deventer. De bijnaam dankt ze aan haar ligging op een hoog rivierduin. Haar bouwhistorie toont de geschiedenis van Deventer. In 1967 deed de Hervormde Gemeente afstand van het kerkgebouw en verkocht het aan de gemeente Deventer.
Romaans
Op de plek van de Bergkerk stond eerst een romaanse kruisbasiliek. Deze basiliek is gebouwd in de jaren 1198-1209. Van dit 1e bouwwerk resteren alleen nog de tufstenen onderste delen van de beide torens, de wandpijlers waarmee de bogenrijen van het schip aan de westzijde beginnen en enkele delen van het dwarsschip. Uit de dichtgemetselde rondboogopeningen in de torens valt af te lezen dat tussen de beide torens in de romaanse tijd een galerij moet zijn geweest.
Laatgotisch
In de loop van de 15e eeuw verloor de kerk bij een reeks ingrijpende verbouwingen goeddeels haar oorspronkelijke karakter en kreeg zij haar huidige, grotere omvang en laatgotische uiterlijk. De 2 torens werden in die tijd verhoogd met een bakstenen verdieping en van slanke spitsen voorzien.
Restauratie 1915-1923
Sinds de 16e eeuw is de Bergkerk diverse keren gerestaureerd. In de jaren 1915-1923 is de kerk ingrijpend gerestaureerd onder supervisie van W. te Riele. Daarbij zijn verscheidene wand- en gewelfschilderingen blootgelegd en hersteld.
Restauratie 1967-1977
In de Tweede Wereldoorlog raakte de kerk flink beschadigd aan dak en ramen. Door geldgebrek bleef reparatie uit. Toen in 1967 onder leiding van W.A. Heideman met de restauratie kon worden begonnen, had het weer zolang vrij spel gehad, dat het hout van de kappen was aangetast en het stucwerk en de schilderingen deels onherstelbaar waren vernield. Houtwerk en ruiten werden hersteld. De schilderingen werden schoongemaakt, kalklagen werden vastgezet en hier en daar werden schilderingen bijgewerkt.
Heilige Martinus
In 2013 is door verschillende specialisten onderzoek gedaan naar de 2 13e-eeuwse beschilderde nissen in de kerk. In beide is een voorstelling van een bisschop in vol ornaat te zien. Het onderzoek wees uit dat het om de heilige bisschop Martinus gaat.